Działania grupy

Pomiary gwiazd podwójnych - raport 2015

Szczegóły
Opublikowano: 17 czerwiec 2016
Drukuj
Gwiazdy podwójne

Od maja do września 2015 kilkunastu członków oddziału PTMA brało udział w prowadzeniu wizualnych pomiarów separacji i kąta pozycyjnego gwiazd podwójnych. Pomiary prowadzone były również wykorzystując zdjęcia CCD wybranych obszarów nieba. 

 

  


Obserwacje wizualne

Przy obserwacjach wizualnych wykorzystaliśmy zrewitalizowany teleskop Zeissa, znajdujący się w obserwatorium ZUT. Akcję poprzedziła prośba do USNO (The United States Naval Observatory) o listę obiektów zgodnych z naszymi wytycznymi, uwzględniającymi lokalizację obserwatorium i separację gwiazd nie mniejszą niż 10''. Istotne dla nas było, aby badane układy nie miały żadnych danych obserwacyjnych z ostatnich 10 lat. Szczegółowe parametry listy: Gwiazdy podwójne - wiosna/lato 2015 - akcja obserwacyjna

Wygenerowana lista zawierała 54 rekordy w tym dwie gwiazdy podwójne tzw. niepotwierdzone, czyli takie, których liczba wszystkich obserwacji w WDS (Washington Double Stars Catalog) wynosi 1 (dalej opis obu przypadków).

Pomiarów dokonaliśmy przy pomocy specjalnego okularu astrometrycznego - mikrometru, po uprzedniej kalibracji skali okularu metodą dryfu, czy wykorzystując wzór na przy znanej ogniskowej. Obie metody są dokładnie opisane w instrukcji okularu Celestron Micro Guide: http://divulgazione.uai.it/images/Manuale_Celestron_Micro_Guide_Eyepiece.pdf

Pomiary przeprowadzaliśmy w kilkuosobowych grupach. Pierwszy etap obserwacji polegał na ocenie separacji danego układu przez każdego z uczestników. Następnie w ten sam sposób mierzyliśmy kąt pozycyjny, a wszystkie wyniki zapisywaliśmy i uśrednialiśmy. Przy ostatecznym podsumowaniu, dla gwiazd obserwowanych przez więcej niż jedną noc, uśredniono wyniki z poszczególnych pomiarów. Dla każdego układu wyliczony został błąd pomiaru (odchylenie standardowe).

W akcji wzięło udział 16 osób, w tym 11 członków naszego oddziału:

Warunki w Szczecinie nie są sprzyjające dla obserwacji astronomicznych, jednakże podczas ponad 10 nocy dokonaliśmy blisko 250 pojedynczych obserwacji 20 wybranych układów podwójnych, niektóre z gwiazd mierząc przez dwie i więcej nocy. Błędy pomiarów wahały się między 0,18-1,26 stopnia dla kąta pozycyjnego oraz 0,32-2,57 dla separacji. 

Pomiary CCD

Równocześnie z pomiarami wizualnymi wybrane gwiazdy z listy obserwacyjnej dostarczonej przez USNO były fotografowane za pomocą teleskopu T18, znajdującego się w południowej Hiszpanii, należącego do sieci iTeleskop.net. Zebrany materiał poddany był kalibracji przy użyciu programu Astrometrica oraz zaawansowanego skryptu w programie Excel, użyczonego nam przez hiszpańskiego obserwatora gwiazd podwójnych Francisco Rica Romero, któremu jesteśmy niezwykle wdzięczni za pomoc w opracowaniu metody. Finalne pomiary prowadzone były w aplikacji Reduc, dedykowanej do pracy z gwiazdami podwójnymi. 

Na szczególną uwagę zasługują dwie gwiazdy z listy: DEA 53 i SLE 23. Obie gwiazdy nie były wcześniej potwierdzone, czyli ilość ich obserwacji w katalogu WDS wynosi 0. Fotografie CCD obszarów, w których powinny znajdować się obie gwiazdy wyraźnie wskazują na błędne ich oznaczenie w katalogu. SLE 23 wogóle nie posiada towarzysza we wskazanej odległości 24.1') i w pozycji 92o. W przypadku DEA 53 natomiast udało się znaleźć słabą gwiazdę w odpowiedniej odległości i pozycji, natomiast znacznie słabszą niż listowane 9.92 mag. Być może jest to gwiazda zmienna. Warto dokonać dodatkowych obserwacji tego obszaru, by zdeterminować jej naturę.


 

SLE 23 AD

 

 

DEA 53


Pomiary ze zdjęć CCD przeprowadzili:

Publikacje

Wyniki obserwacji wizualnych zostały opublikowane w Journal of Double Stars Observations, vol. 12, no 4. (http://www.jdso.org/volume12/number4/AprilIssue.pdf) oraz w magazynie Astronomia (czerwiec 2016). 

Publikacja pomiarów CCD jest zaplanowana na październik 2016 w JDSO.

Wyniki obserwacji wizualnych

disc / comp wds mags theta err rho err date
HZG   8AC 11045+3814 6.04  7.56 83.75 0.76 150.64 0.77 2015.36780298
HJL1062 11202+1707 7.92  9.13 187.00 0 103.63 0 2015.38970625
HJL1065AC 11390+4109 8.11  9.18 3.63 0.29 132.32 2.37 2015.55306832
ARG 101 11512+3322 6.27  9.28 273.75 0.50 46.08 0.77 2015.38970625
STTA112AB 11545+1925 8.28  8.49 36.75 0.35 73.79 0.33 2015.38423043
STFA 25AC 13135+6717 6.64  8.89 223.38 0.18 105.02 1.31 2015.55033041
HJ 1231AC 13253+4028 8.67  8.85 233.25 1.06 92.53 0.00 2015.55033041
STF1831AC 14161+5643 7.16  6.73 221.69 0.74 112.19 0.33 2015.38194899
STF1830CE 14161+5643 6.73  9.33 246.67 0.58 139.03 0.89 2015.38423043
ARY  42 15174+3022 9.30  9.63 188.33 0.58 92.76 1.58 2015.40887162
STTA138BC 15201+6023 7.76  9.28 48.81 0.49 91.60 0.59 2015.55033041
BAR  41CD 15520+4238 7.8   9.7 51.50 0.58 66.62 0.76 2015.40887162
ARY  12 15599+6914 8.90  8.95 248.38 0.48 124.22 0.89 2015.38423043
STFA 30BC 16362+5255 6.42  5.50 16.86 0.43 91.47 0.40 2015.39609499
BU  953AB,D 16366+6948 8.04  8.03 46.39 0.47 147.96 1.05 2015.50652386
POP1222AD 16448+3544 9.37  8.91 7.00 0.61 158.50 0.41 2015.44446444
STTA151AB 17039+5314 7.93  9.34 171.40 0.67 88.42 1.00 2015.53709733
S   689AB 17246+3913 7.48  8.44 198.15 0.84 91.19 0.58 2015.52888360
STTA157AB 17407+3117 6.43  7.92 106.20 0.69 118.28 0.83 2015.53709733


Wyniki pomiarów CCD

disc / comp wds mags theta err rho err date
STFA 46AB 19418+5032 6.00  6.23 133.12 0.02 39.75 0.05 2015.63064228
LDS1017 19072+2053 10.95  10.99 290.20 0.05 113.83 0.31 2015.61421482
STFA 35 17322+5511 4.87  4.90 311.03 0.59 62.38 0.51 2015.35685134
STF1627 12182-0357 6.55  6.90 194.83 0.04 20.16 0.01 2015.23638333
STF2486AB 19121+4951 6.54  6.67 203.36 0.55 7.17 0.21 2015.61695273
SMA  85 19127+4945 9.04 10.01 210.96 0.07 30.54 0.23 2015.61695273
KZA  41 13089+3800 10.87 14.34 19.70 0.04 30.42 0.02 2015.35685134
KZA  44AB 13104+3744 12.16 12.32 208.79 0.20 76.65 0.04 2015.35685134
KZA  44AC 13104+3745 12.16 11.27 4.52 93.24 0.24 0.29 2015.35685134
KZA  55AB 13221+4354 6.35 11.5 306.96 0.78 45.65 0.28 2015.35958925
KZA  55AC 13221+4355 6.37 11.96 58.72 0.35 67.61 0.38 2015.35958925
KZA  55AD 13221+4356 6.37 13.04 247.63 0.26 75.30 0.18 2015.35958925
KZA  71AB 13363+3514 11.23 12.78 147.75 0.25 62.55 0.06 2015.37327880
KZA  71AC 13363+3515 11.23 13.96 185.92 0.25 78.82 0.20 2015.37327880
SKF  10  15111+4424 10.24 10.90 279.35 0.02 12.78 0.01 2015.35685134
ARY  42 15174+3022 9.30  9.63 186.37 0.02 95.02 0.04 2015.42803698
BU  421AB,C 18517+4323 9.80  9.61 226.41 0.03 43.13 0.01 2015.57314618
BU 1249AB,C 17220+5351 9.36  9.83 77.79 0.02 62.10 0.09 2015.55671872
DEA  53  15391+4352 7.20  9.92 295.44 1.46 42.05 0.72 2015.48553308
ES 2655 16566+4505 9.72  9.92 67.14 0.10 47.47 0.08 2015.52112590
ES 2661AB 17374+5040 8.46  9.84 102.12 0.04 58.27 0.04 2015.54485445
ES 2661BC 17374+5041 9.84 12.8 17.60 0.15 14.92 0.07 2015.54485445
ES 2666 18259+6029 8.45  9.92 269.65 0.05 45.17 0.02 2015.53025227
GUI  16AC 16076+2900 7.93  9.48 350.37 0.04 118.06 0.05 2015.58888916
HJ 2828 18144+2127 9.23  9.84 109.71 0.03 16.35 0.01 2015.59322418
BIG   2 18142+2127 9.7  11.7 141.35 0.06 34.18 0.03 2015.59322418
H N   5AD 17246+3215 8.65  8.98 14.95 0.01 152.31 0.02 2015.62151591
H N   5AB 17246+3216 8.65 12.5 356.11 0.20 24.57 0.03 2015.62151591
H N   5AC 17246+3217 8.65 12.2 181.00 0.14 37.23 0.07 2015.62151591
LDS 995 17267+3105 8.48  9.67 199.76 0.01 67.78 0.01 2015.59596209
LDS1758 12485+8134 9.92  9.99 333.20 0.06 85.03 0.02 2015.52112590
S   648 13131+1801 9.35  9.97 68.99 0.16 88.17 0.38 2015.49100890
SCA9002AB 17103+5403 9.54  9.88 84.21 0.01 79.50 0.04 2015.58866100
STF 1691 AB 12550+5810 8.58  9.80 274.98 0.22 18.63 0.06 2015.52933963
STF 1691 AC 12550+5810 8.58  9.61 83.85 0.01 130.29 0.01 2015.52933963
STF 1920 15108+4651 9.92  9.98 109.22 0.19 18.70 0.04 2015.55033027
STF 1991 AC 15574+4140 9.45  8.82 87.39 0.01 94.95 0.07 2015.59048627
STF 2219 17413+6136 8.59  9.81 95.35 0.09 17.00 0.07 2015.61512746
STF 2323 BC 18239+5848 8.07  7.95 19.48 0.17 88.50 0.04 2015.57109275
WAL 150 AC 18384+6332 6.97  9.66 350.58 0.06 94.85 0.05 2015.60052528
STF 2377 AB 18384+6332 6.97  9.83 338.18 0.09 16.82 0.05 2015.60052528
WEI 33 18523+3926 8.96  8.99 329.50 0.01 99.97 0.03 2015.62334118
WFC 216 18551+1644 9.07  9.55 88.26 0.01 11.87 0.01 2015.61010796
STF 1976 AB 15449+5926 9.66  9.92 70.26 0.01 19.16 0.11 2015.54166022
STF 1976 AC 15449+5926 9.66  11.58 213.99 0.01 132.74 0.13 2015.54166022
SHJ 136 12110+8143 6.15  8.25 74.14 0.04 71.39 0.01 2015.56903932
HO  414 AC 17222+2605 9.43  12.78 303.61 0.02 30.82 0.08 2015.59687473
STF2416 AB 18521+5120 8.67  11.17 158.26 0.02 19.87 0.04 2015.60326318
STF2416 AC 18521+5121 8.67  9.41 40.21 0.05 121.58 0.01 2015.60326318
STT 316 16489+5930 7.79  8.93 348.01 0.10 47.10 0.08 2015.60600109


Legenda:

disc/comp - nazwa gwiazdy pochodząca od nazwiska odkrywcy / składniki układu
wds - nazwa katalogowa Washington Double Stars Catalog
mags - jasność poszczególnych składników
theta - kąt pozycyjny (w stopniach)
err - błąd Theta
rho - separacja (w sekundach łuku)
err - błąd Rho
date - data w formacie Besselian

facebook PTMA Szczecin

Szczegóły