Wrzesień to miesiąc, w którym noce stają się dłuższe niż dni. W Szczecinie 1 września Słońce wzejdzie o 6.12, a zajdzie o godz. 19.51. Natomiast 30 września, dzień rozpocznie się o 7.02 zaś zakończy o 18.41, zatem dzień będzie trwał już tylko 11 godzin i 39 minut. 23 września o godz. 03.04 rozpocznie się astronomiczna jesień. Słońce wejdzie w znak Wagi i znajdzie się w punkcie równonocy jesiennej, który jest miejscem przecięcia się płaszczyzny ekliptyki z równikiem niebieskim.
Księżyc
We wrześniu kolejność faz Księżyca będzie następująca:
- 03-09 20:08 – I Kwadra
- 10-09 11:59 – Pełnia
- 17-09 23:52 – III Kwadra
- 25-09 23:54 – Nów
W kulturze Zachodu wrześniowa pełnia określana jest mianem Księżyca Żniwiarzy, gdyż w jasne księżycowe noce można zbierać plony. Niekiedy także używano określenia Owocowa Pełnia ze względu na kulminację zbiorów. W kulturach Dalekiego Wschodu to Pełnia Chryzantem, Celtowie postrzegali ją jako Rozśpiewany Księżyc, a w Afryce nazywana była Pełnię Sztormów.
Podczas wędrówki po niebie Księżyc 8 września znajdzie się w okolicach Saturna, trzy dni później wschodzący Srebrny Glob zobaczymy pod jasno świecącym Jowiszem (koniunkcja 11.09 o godzinie 18.14, separacja około 2,5 stopnia, a po wschodzie Księżyca około 2,7 stopnia). Na podobną odległość (około 2,9 stopnia) Księżyc zbliży się 17 września o godz. 0.36 do czerwonego Marsa.
Nocą z 14 na 15 września Uran schowa się za Księżycem. To rodzaj zaćmienia, które nazywamy zakryciem lub okultacją. Warto zacząć oglądać to zjawisko od godziny 23.25, gdy planeta będzie znajdować się już bardzo blisko oświetlonej strony Księżyca (77% tarczy). Około 30 minut po północy Uran wynurzy się spoza nieoświetlonej części tarczy Księżyca. Planeta jest niewidoczna gołym okiem, do obserwacji tego zjawiska potrzebna będzie lornetka lub teleskop.
Planety
Przez cały miesiąc, nisko nad południowo-zachodnim horyzontem, widoczne będą trzy planety. Jako pierwszy będzie pojawiał się wieczorem Saturn, następnie Jowisz i Mars.
26 września Jowisz znajdzie się w opozycji względem Słońca – czyli Ziemia znajdzie się pomiędzy gazowym olbrzymem a naszą gwiazdą. Będzie to tzw. wielka opozycja – Jowisz znajdzie się w pobliżu peryhelium swojej orbity. Wtedy będzie także najbliżej Ziemi – obie planety dzielić będzie zaledwie 591,2 mln km. Jowisz wyjątkowo jasno (mag. -2.9) świecić będzie na tle gwiazdozbioru Ryb. Następne takie zbliżenie nastąpi dopiero w 2034 roku.
Wenus nadal będzie Gwiazdą Poranną, a jej pojawienie się na niebie będzie następować z każdym dniem coraz bliżej wschodu Słońca. Pod koniec miesiąca, na porannym niebie około godziny szóstej w łunie wschodzącego Słońca może być widoczny także Merkury.
Gwiazdy, gwiazdozbiory i obiekty głębokiego nieba
Ciemne noce z przełomu lata i jesieni stwarzają doskonałą okazję do podziwiania nie tylko pojedynczych gwiazd czy gwiazdozbiorów ale także Drogi Mlecznej i obiektów mgławicowych. Na tle galaktycznego centrum położony jest gwiazdozbiór Tarczy, w Polsce znany również pod nazwą Tarczy Sobieskiego. W Tarczy świeci jedna z jaśniejszych gromad otwartych gwiazd o nazwie Messier 11 (M11, Gromada Dzika Kaczka). Można ją dostrzec już za pomocą małej lornetki. Gromadę M11 tworzy kilkaset gwiazd, których wiek ocenia się na przynajmniej 300 milionów lat. Na wschód od Tarczy odnajdziemy gwiazdozbiór Koziorożca. Ponad Koziorożcem położona jest konstelacja Wodnika, nad nim można bez trudu rozpoznać Pegaza z Andromedą. Blisko zenitu znajduje się Kasjopeja. Łatwo ją odszukać po układzie gwiazd przypominającym literę „W”.
Międzynarodową Stację Kosmiczną można będzie oglądać podczas prawie wszystkich wrześniowych nocy. Do 10 września przeloty nad Szczecinem będą widoczne nad ranem, a od połowy miesiąca w godzinach wieczornych. Stacja będzie wyłaniać się zza widnokręgu w okolicach zachodu, by przez kilka minut przemierzając niebo opadać w kierunku geograficznego wschodu. ISS widoczna jest na niebie jako jasny punkt szybko przemierzający nieboskłon. Dokładne godziny przelotów na stronie https://heavens-above.com.
Opracowanie: Jolanta Olejniczak
